Nieuwe PFASregels voor grondwerken

bron foto: Infra Magazine

De afgelopen jaren is heel wat te doen rond PFAS en de schadelijke effecten ervan. Deze ‘forever chemicals’ breken niet af en zijn mogelijk kankerverwekkend en schadelijk voor de natuur. Steeds meer zones blijken vervuild. Dat leidt tot strengere regelgeving in heel wat sectoren. Ook in de bouw. Zo is op 7 juli 2023 een nieuwe verordening over PFAS in bodemmaterialen goedgekeurd.

“Het grote gevolg lijkt vooral het ontbreken van een overgangsbepaling te worden”, zegt Timothy Geerts van Grondwijzer. “Bij de principiële goedkeuringen van de Vlaamse Regering werd die overgangsregeling vermeld, in de laatste tekst is ze plots verdwenen. En dat heeft een behoorlijke impact. In plaats van enkel op nieuwe dossiers, wat we tot voor kort veronderstelden, zal de verordening daardoor ook op heel wat lopende dossiers slaan. De stapel dossiers die moeten herwerkt worden, is aanzienlijk, terwijl heel wat aannemingsbedrijven zich nog onvoldoende bewust van zijn van dit mogelijke probleem.”

WAT ALS ER GEEN OVERGANGSBEPALING IS?

Bij inwerkingtreding van de nieuwe verordening zonder overgangsbepaling vervallen alle technische verslagen – en hun conformverklaringen – die niet volgens de nieuwe regels zijn opgesteld. Ook de bijhorende grondverzettoelatingen worden op dat moment ingetrokken. Timothy legt uit wat dat concreet betekent voor de infrasector. “Indien er nog geen onderzoek naar PFAS werd gedaan, zal dit alsnog moeten uitgevoerd worden. Is er wel al onderzoek gebeurd, dan zullen de resultaten hertoetst moeten worden aan de nieuwe normen. Die kwaliteitstoets moet gerapporteerd worden. In bepaalde dossiers zal nog bijkomend onderzoek nodig zijn.”

Ook voor lopende werven heeft dit gevolgen. Daar zal de opmetingstabel opgesplitst moeten worden tussen volumes grondverzet onder de oude conformverklaring en de volumes die nog moeten verzet worden na het in voege gaan van de verordening. “Al deze punten brengen extra werk met zich mee, in de vorm van monsternames, analyses, rapportage en zo meer. Daar horen uiteraard ook extra kosten bij” legt Timothy uit. “Rest de vraag wie die kosten gaat dragen? Opdrachtgevers hadden een correct dossier, dus gaan, misschien geen bijkomend onderzoek willen betalen. Aannemers moeten dit onderzoek wel uitvoeren, of ze kunnen geen grondverzet doen. En wat met de capaciteit in de sector? Veel studiebureaus hebben geen eigen boorploeg en externe boorfirma’s zitten nu al erg volgeboekt. Studiebureaus die wel een eigen boorploeg hebben zijn al even druk bevraagd, net als de labo’s die de analyses moeten uitvoeren.”

DE NIEUWE PFAS-REGELS ENDREMPELWAARDEN OP EEN RIJTJE
Strengere toetsingswaarden
De toetsingswaarden vrij gebruik worden:
- PFOS: 3 μg/kg DS
- PFOA: 2 μg/kg DS
- Som PFAS: 8 μg/kg DS

Extra kwaliteitstoets

Ligt de bodem onder water, in watergewinningsgebied of in een beschermingszone type I, II of III? Dan is een extra kwaliteitstoets nodig. Door het gebruik van bodemmaterialen met te hoge waardes te verbieden, wordt eventuele bijkomende verontreiniging van het grondwater vermeden.

Melding Kleine Werken

De nieuwe regels hebben geen impact op zogenaamde ‘Kleine Werken’. Als de werken plaatsvinden op niet-verdachte grond en er minder dan 250 kubieke meter grond vrijkomt, volstaat een melding. Laat de opdrachtgever dan verklaren dat aan beide voorwaarden is voldaan.

DE WERVEN VAN DE TOEKOMST

Blikken we al even vooruit, dan zullen de strengere PFAS-regels in de toekomst voelbaar zijn bij het aanvragen van werven. Toepassingen waar in het verleden al grondverzettoelatingen voor werden afgeleverd, zullen misschien niet meer mogelijk zijn. Timothy: “Denk daarbij aan werven met een te hoge uitloging, of toepassingen onder water, in waterwingebied of in beschermingszone I, II en III. Ook hergebruik van grond zal soms enkel nog mogelijk zijn mits bijkomend grondwateronderzoek in de werfzone. Het is belangrijk om hier nu al bewust van te zijn en op te anticiperen. Met Grondwijzer trekken we graag mee de kar voor de bewustmaking van professionals in de infrasector.”

BOUWUNIE VRAAGT UITSTEL EN GEFASEERDE INVOERING
Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens waarschuwt ook voor de extra kosten en vooral de dreigende vertragingen op de werf indien de nieuwe PFAS-regelgeving effectief op 1 januari 2024 van kracht wordt. “We vragen om de inwerkingtreding uit te stellen tot begin 2025 en om de invoering gefaseerd te laten gebeuren”, legt hij uit. “Start met de bouwvolumes met minstens 20.000 kubieke meter grondverzet. En zak dan per jaar met 5.000 kubieke meter grondverzet. Zo zitten we over enkele jaren aan het minimumvolume van 250 kubieke meter. Dat geeft alle betrokken actoren de tijd om zich aan de nieuwe regelgeving aan te passen. Uiteraard allemaal binnen een totaalaanpak van de PFAS-problematiek, want ook toepassingen zoals waterafstotende kledij, plastic folies rond voedingswaren of antiaanbakpannen wegen mee op de PFASproblematiek. Het is dus incorrect dat enkel de bouw moet opdraaien.”

“Het grote gevolg lijkt vooral het ontbreken van een overgangsbepaling te worden”

artikel uit Infra Magazine