PFAS problematiek: Run op propere grond

Vlaanderen voorloper in Europa

De normen worden vastgelegd in een tijdelijk kader, omdat de wetenschappelijke kennis in volle ontwikkeling is en de normen dus kunnen evolueren. Volgens de Vlaamse regering moet het kader rechtszekerheid bieden en garanties geven aan burgers dat de gronden waar de pfas-waarden te hoog liggen niet zomaar vrij gebruikt worden. De regering legt een reeks minimumwaarden vast om grond op werven te verplaatsen en te saneren, waarbij actie nodig is als ze niet gehaald worden. Het gaat om werven waar een minimum van 250 kubieke meter aan grond wordt verzet - een vrachtwagen kan doorgaans tussen 15 en 25 kubieke meter vervoeren. Voor twee van de meest schadelijke pfas - pfos en pfoa - betreft de minimumwaarde respectievelijk 3 en 2 microgram per kilogram grond. Ter vergelijking: bij Oosterweel werden concentraties tot 1.000 microgram per kilogram grond gemeten. Vlaanderen is een van de weinige regio's in Europa die zulke strenge waarden vooropstelt. Europese regels zijn er nog niet, al wordt daaraan gewerkt.

Hoewel de bouwsector de duidelijke normen toejuicht, waarschuwt hij ook voor extra kosten. 'Er zal een pak meer gronden gereinigd of gestort moeten worden', zegt Marc Dillen, de woordvoerder van de bouwfederatie Embuild. 'Werven die veel grondwerk vereisen, zoals infrastructuurwerken of het graven van ondergrondse parkings, zullen fors duurder worden als de pfas-waarden boven de norm liggen.'

Hoge kost

De Vlaamse regering heeft deze veel strengere pfas-normen afgeklopt, die op 1 september 2024 ingaan. Daardoor moeten een pak meer gronden gesaneerd of naar een stortplaats gebracht worden. Het uitgraven of verplaatsen van grond die verontreinigd is met pfas dreigt in 2024 fors duurder te worden, waarschuwen bedrijven in de Antwerpse haven en de bouwsector. Door strengere normen van de Vlaamse regering worden de analyses duurder en zal een pak meer grond gesaneerd of naar een stortplaats gebracht moeten worden. De kostprijs van grote infrastructuurwerken of bedrijfsuitbreidingen dreigt daardoor fors te stijgen.

Bouwunie: Pak PFAS bij begin van de keten aan in plaats van enkel bouwsector te viseren

Bouwunie trok eerder al aan de alarmbel over de gevolgen van de nieuwe PFAS-regels voor de bouwsector. De impact van het Tijdelijk Handelingskader voor het gebruik van PFAS-houdende bodemmaterialen is groot. Zo moeten bestaande technische verslagen vanaf 250 kubieke meter ofwel bijkomend geanalyseerd ofwel opnieuw geïnterpreteerd worden. In vele gevallen moeten ook nieuwe of bijkomende staalnames gebeuren. “Allemaal extra kosten en administratie met ongetwijfeld vertragingen als gevolg”, aldus Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens. De PFAS-regels zouden eerst al op 1 januari 2024 in werking treden. Bouwunie waarschuwde dat die timing te krap was en drong aan op uitstel. In die zin is de bouworganisatie tevreden dat de regels op 1 september 2024 zouden in voege gaan. “Dat geeft de sector iets meer tijd om zich voor te bereiden”. Wat Bouwunie wel nog steeds tegen de borst stoot, is dat enkel de bouwsector moet opdraaien. “Terwijl de industrie PFAS mag blijven produceren en gebruiken. Je lost het PFAS-probleem niet op enkel via grondsanering. Je moet het probleem bij de wortel aanpakken”, aldus Waeytens. De bouworganisatie dringt dan ook aan op een totaalaanpak en een gefaseerde aanpak. Bouwunie hekelt ten slotte ook dat Vlaanderen aan voorbarige goldplating doet. “Europa is nog bezig met de PFAS-regels en toch is Vlaanderen nu al bij de strengste regio’s”.

Bouwunie is voor alle duidelijkheid niet tegen PFAS-regels bij grondverzet. “PFAS is nu eenmaal schadelijk voor de gezondheid, dus als de sector kan bijdragen, dan doet ze dat graag. Maar het moet natuurlijk allemaal haalbaar en betaalbaar blijven.”

Gefaseerd

De nieuwe regelgeving vraagt extra acties op alle bestaande technische verslagen. Verslagen zonder PFAS-onderzoek moet je bijkomend laten analyseren. Die met PFAS-onderzoek vergen een nieuwe interpretatie. Wil je PFAS-houdende grond hergebruiken, dan moet je die grond verplicht saneren. Opnieuw een bijkomende kost en vertragend. Bouwunie vraagt om de inwerkingtreding van de nieuwe PFAS-regelgeving gefaseerd aan te pakken. “Start met de bouwvolumes met minstens 20 000 kubieke meter grondverzet. En zak dan per jaar met 5 000 kubieke meter grondverzet. Zo zitten we over enkele jaren aan het minimumvolume van 250 kubieke meter. Dat geeft alle betrokken actoren de tijd om zich aan de nieuwe regelgeving aan te passen. Uiteraard allemaal binnen een totaalaanpak van de PFAS-problematiek”, aldus Waeytens.

(bron: TIjd / Bouwunie)