Verrassingsfeest voor 40 jaar aan het roer van ATF Wegenbouw

Mieke Frijters, 40 jaar aan het roer van ATF. Mieke aan het woord over dat traject:

Toen mijn vader stierf was ik 17 jaar. Nooit heb ik een dag spijt gehad dat ik het bedrijf heb verdergezet. Mijn pa startte ATF in 1960. Het moment dat de Antwerpse Haven zich ontwikkelde. Van één vrachtwagen en een kraantje kwamen er twee, en ATF – de juiste weg, bouwde zich uit tot een gerenommeerd modern innovatief wegenbouwbedrijf gevestigd te Zandvliet, in het Noorden van Antwerpen. Specialiteit? Infrastructuurwerken uitvoeren voor klanten in Chemische en Petrochemische sector in de Haven van Antwerpen. Daarnaast doen we ook mee met openbare aanbestedingen voor grond- wegenis en rioleringswerken voor de Vlaamse Overheden en gemeenten, voor werken in de provincie Antwerpen.

Hoe was de start bij ATF?

Ik startte er in 1982, op mijn 17 jaar, maar eigenlijk wilde ik een totaal andere opleiding gaan volgen. Ik was echter één dag te jong en werd niet toegelaten. Omdat er geen plan B was, stelde mijn vader voor om een jaartje in het bedrijf te gaan werken. Ik startte direct na het bouwverlof. In datzelfde jaar kwam mijn pa echter al te overlijden. Mijn 11 jaar oudere broer en ik besloten om het bedrijf verder te zetten. We maakten duidelijke afspraken. Zo gingen wij bijvoorbeeld nooit samen op vakantie, en ‘aangetrouwd’ deed niet mee.

In de jaren tachtig had het bedrijf zich nog niet zo ontplooid als nu. We verkeerden in een stevige crisis en hadden toen zo’n 25-30-tal werknemers in dienst. Mijn taak toen was voornameiljk ervoor te zorgen dat achter de schermen alle administratie en HR in orde was, mijn broer hield zich meer bezig met het operationele op de werven, het binnenhalen van de contracten, onderhoud met de klanten en de investeringen.

Ik weet nog goed dat ik ben begonnen met het schoonmaken van de kasten. Zo wist ik wat erin lag en werd ik langzaam wegwijs wat er allemaal in het bedrijf speelde. Natuurlijk miste ik opleiding, ik was ook nog zó jong. Je krijgt wel veel medewerking van je werknemers, maar mensen die al 25 jaar in dienst zijn, die gaan echt niks aannemen van een snotneus van 17 jaar. Gelukkig kon ik ‘mijn mannetje’ wel staan, ben dan avondschool gaan volgen en door schade en schande toch wel wat wijzer geworden. Mijn troef was nieuwgierig zijn en luisteren. Daar heb ik veel mee geleerd.

De crisis in de jaren tachtig maakte het ons niet gemakkelijk. We hadden wel werk maar slechte prijzen en onze klanten betaalden laat. Daardoor niet genoeg centen op de bank, maar wel leningen om oud materieel, dat veel te veel onderhoud nodig had, steeds weer te kunnen repareren. Er was geen kapitaal voor nieuwe investeringen. Toch was één ding superbelangrijk. De lonen van onze mensen. Die moesten elke week stipt op tijd betaald worden. En dat is gelukkig ook altijd gebeurd.

De ommekeer kwam begin jaren negentig. We hadden een groot werk aangenomen bij een nieuwe grote industriële opdrachtgever die ons een voorschot op de werken betaalde. Eindelijk was er geld! Zo konden we gemakkelijker lenen bij de bank en gemakkelijker een switch maken met het bedrijf. Er kwam een reorganisatie, we vernieuwden langzaamaan ons machinepark waardoor de onderhoudskost ging dalen. Er kwam meer werk aan betere prijzen, meer nieuwe werknemers, kortom het ging eindelijk een stuk beter met ATF.

Hoe komen jullie terecht in het midden van het dorp Zandvliet?

Na een mini klein kamertje als kantoor op de Markt in het dorp, na enkele jaren in barakken te hebben gezeten die gevestigd waren aan de Conterscherp te Zandvliet, kocht mijn vader Kees Frijters de oude leegstaande conservenfabriek ZUCO in Zandvliet. De polders waren grotendeels verdwenen door de industrie, dus de conservenfabriek deed geen dienst meer en ging failliet. Daardoor zag mijn vader Kees een opportuniteit om deze fabriek te kopen en een beetje te verbouwen. In de jaren ’90 werd het gebouw omgetoverd tot ruime moderne kantoren met aan de achterzijde een moderne garage voor het onderhoud en herstellen van ons materieel. We zitten dicht bij onze klanten, dus voor ons een ideale uitvalsbasis.

Tot de terreinen en gebouwen van ATF plots bedreigd werden. Dat kwam omdat de overheid in de jaren zeventig aan de hand van plannen aan elke vierkante meter grond in Vlaanderen een welbepaalde bestemming had toegekend. Als gevolg van deze zonering kwam ATF in agrarisch gebied te liggen. Dat lieten wij niet gebeuren, en daarom vroegen we een planologisch attest aan. Op 29 april 2005 mocht ATF haar attest ontvangen.

ATF wilde ook graag de achterliggende weg verharden. Op deze manier konden ATF-voertuigen en toeleveringen langs de achterzijde van het gebouw binnenkomen en zou dit de dorpskern zoveel mogelijk ontlasten van zwaar verkeer. Uiteindelijk mocht ATF op 30 mei 2007 de goedkeuring ontvangen van het Bijzonder Plan van Aanleg ‘Zonevreemd bedrijf ATF’. ATF mag in Zandvliet blijven!

Waar maakt ATF het verschil met andere (wegenbouw)bedrijven?

Onze nichemarkt is de Chemische en Petrochemische industrie. En daarover durf ik echt wel te stoefen. We werken er sinds de jaren zestig. Het DNA om daar te kunnen en mogen werken zit echt wel in onze ATF-ers. Ze worden er hier intern speciaal voor opgeleid. De infrastructuurwerken die we daar uitvoeren zijn hetzelfde, alleen de manier waarop het uitgevoerd moet worden -met de nodige kwaliteits- veiligheidsmaatregelen- is écht wel helemaal anders.

Half jaren negentig werd ISO (kwaliteit) en VCA (veiligheid) de nieuwe hype voor (bouw)bedrijven. Ik herinner me nog dat ik werd gecontacteerd door allerlei bedrijven, die als paddenstoelen uit de grond schoten, om ISO te komen verkopen. Ik begreep er in het begin helemaal niets van. Ze wilden me een soort handboek verkopen hoe wij ons bedrijf moesten gaan leiden. Dat ging er bij mij niet in. Vervolgens heb we het op onze eigen manier aangepakt. We maakten gelukkig weer winst, dus deden we toch iets goed? Ik heb vervolgens alle afdelingen binnen het bedrijf geïnterviewd over ‘hoe’ iedereen tewerk ging. Alle werkmethodes in procedures-processen gestoken, bijkomende afspraken gemaakt, de scherpe kantjes eraf gehaald en zo haalden wij onze ISO & VCA half jaren negentig. Tot op de dag van vandaag werken wij nog altijd met dit dynamische ATF-handboek, waarin alle gemaakte afspraken binnen het bedrijf zijn opgenomen. Zo houden we alle neuzen dezelfde kant op. Is het voor iedereen duidelijk wat de waarden zijn en onze visie is. Het houdt ons ook alert om constant bezig te zijn met verbeteringen, nieuwe of innovatieve zaken. Het zorgt ieder jaar voor leuke en leerrijke momenten met al onze ATF-ers tesamen. Kortom, we roesten zeker niet vast en houden er een positieve swung in.

ATF is vast ook bezig met duurzaamheid?

In 1979 startte ATF als één van de eerste wegenbouwbedrijven in Vlaanderen een puinbreekinstallatie voor het recycleren van wegenbouwmateriaal. We waren in die tijd dus al koplopers om samen met onze klant naar milieuvriendelijke oplossingen te zoeken voor het verwerken van puin. Elke investering wordt stevig onder de loep gehouden, al moet ik toegeven dat het in onze wegenbouwsector nog niet zo evident is om CO2 neutraal aan te kopen. Ons materieel draait nog altijd op brandstoffen. We moeten materialen verwerken welke de architect of het studiebureel ons voorschrijft. We kunnen soms wel voorstellen doen bij onze klanten in de privésector en die luistert gelukkig ook wel naar ons, maar openbaar is dit niet zo evident. Er is nog een hele weg te gaan, maar we zijn al wel op de goede weg! Bij een familiebedrijf als ATF gaan we voor zorgzaamheid naar al onze stakeholders toe: klanten, medewerkers, leveranciers en onze samenleving. Het zit in onze genen om zorg te dragen voor elkaar en de maatschappij waarin we leven. Om onze toekomst en die van de volgende generaties te garanderen, is het van belang dat iedereen zijn steentje bijdraagt. Op deze manier houden we onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk. ATF ondertekende met minister Schauvliege de Green Deal ‘Circulaire aankopen’. Wij zijn er klaar voor om samen met onze klanten nieuwe circulaire aankoopexperimenten op te zetten.

Voor ATF zelf staan we al wel een paar stappen verder. In 2012 haalden we ISO 14001 (milieu). We beschikken over een mini-milieustraat en recycleren onder andere onze werkkledij. Het ATF-dak ligt inmiddels vol zonnepanelen. Sinds 2020 laden we met onze elektrische laadpalen onder andere onze elektrische auto’s op met eigen stroom. Momenteel staat er ook al één openbare laadpaal. Dit jaar zal er nog worden uitgebreid zodat ook de omgeving van Zandvliet hier zijn auto kan komen opladen.

Is er veel veranderd in die 40 jaar? 

Ik ben niet van het principe dat vroeger alles beter was, want dat brengt me nergens. Maar ik heb inderdaad heel veel zien veranderen. In 1982, toen ik begon, typte of beter gezegd ‘klopte’ ik de offertes en aanbestedingen nog uit op een typemachine. Op een model dat ze nu vintage zouden noemen. We hadden van die kalkblaadjes die je tussen je blad en de aanslag van de letter hield als je een foute letter had getypt. Maar gelukkig deed al snel de elektrische typemachine zijn intrede. Voor onze boekhouding werd in 1982 al een levensgrote computer aangeschaft. Voor de liefhebbers, we hadden een Philips P330, het hele kantoor was gevuld. De telex werd vervangen door een faxmachine, de stencilmachine door een kopieerapparaat. En plots verscheen er een grote antenne op het ATF-gebouw. De mobilofoon deed zijn intrede. Zo konden we de chauffeurs en machinisten in een regio van zo’n 30 km bereiken. Tijdens de feestdagen werd er kerstverlichting aan de antenne gehangen en zo was ATF al van ver zichtbaar. Een journalist noemde het ooit ‘de diamant van ATF’. En voor onze werfleiders maakte de semafoonpieper plaats voor de eerste mobiele telefoon van de jaren tachtig. Deze zat vast in de auto met een grote kast en kon je nog lang niet in je broekzak steken.

Maar ook het wegenbouw materieel waar we mee werkten heeft een serieuze gedaantewisseling ondergaan. Zeker op het gebied van veiligheid, milieu en ergonomie zijn we er stukken op vooruit gegaan. Het zware bouwberoep is hierdoor een stuk aantrekkelijker geworden. De dag van vandaag worden de machines niet alleen veiliger en schoner naar CO2 uitstoot toe, maar ook veel intelligenter. Denk hier aan 3D, artificiële intelligentie.

Was u onlang vrouwelijke ondernemer van het jaar?

Klopt, voor de bijzondere manier waarop ik mijn bedrijf leid en ik met mijn werknemers omga, werd ik in 2019 verkozen als strafste vrouwelijke ondernemer van het jaar 2018. Het was voor mij een hele eer om van Koningin Mathilde deze award in ontvangst te mogen nemen. Ik zag dit toch als een bekroning op mijn werk. Niet alleen ikzelf, maar ons bedrijf met onze ruim 100 medewerkers vallen regelmatig in de prijzen. Zo behaalden we o.a. de kwaliteitsprijs de Kwinta Business Excellence Award in 2017. Great Place To Work in 2020. Maar waar ik zeker zo trots op ben zijn de verschillende kwaliteits- en veiligheidsawards die onze werknemers binnen halen bij onze klanten. Het is fijn dat de klant tevreden is en dat ze de extra inspanning van onze ATF-ers zien.  

Gaat u nu stoppen na 40 jaar?

Nee, voorlopig nog niet. Ik doe het nog veel te graag. Mijn broer en ik waren een geoliede tandem totdat we overnemers over de vloer kregen. Dat klonk voor mijn broer als muziek in de oren. Hij was immers een stukje ouder en wilde graag gaan genieten. Ik besloot daarom in 2014 om mijn broer volledig uit te kopen en alleen verder te gaan, samen met mijn ruim 100 ATF-ers. Zij zijn voor mij het belangrijkste. De juiste mensen om je heen verzamelen en samen de juiste weg opgaan is van onschatbare waarde. Ze staan niet op je balans, maar zijn de grootste investering in je bedrijf. Ik luister naar mijn werknemers en kom graag op de werkvloer. Zo weet ik wat er speelt. We waarderen en ontzorgen onze mensen zoveel mogelijk. Ik heb zelfs speciaal iemand in dienst om hun papierenrompslomp te regelen. Zo zijn ze gefocust ‘on the job’. Mijn motto is al jaren: ‘Een gelukkige werknemer is de juiste weg naar een tevreden klant!’

Is er opvolging in dit familiebedrijf?

Ja, er is een plan. Mijn dochter Maike werkt momenteel zo’n vijf jaar in het bedrijf. Met haar hebben we ondertussen een familiecharter afgesproken in verband met overname. Ze is zeer ambitieus en doorloopt momenteel alle afdelingen van het bedrijf. Op deze manier leert ze het bedrijf en de processen het beste kennen. Onlangs kwam ze erachter dat ze toch nog wat tekortschoot in verband met technische kennis van de wegenbouw. Nu volgt ze een wegenbouwopleiding aan de AP Hogeschool te Antwerpen. Zoon Niek werkte met veel passie in de horeca. Het hotel waar hij werkte moest door Corona gedwongen de deuren sluiten en zo besloot Niek om zijn carriere een nieuwe wending te geven. Hij werkt nu met veel enthousiasme op onze Recycling site – B-TOP aan de Scheldelaan te Antwerpen. Dus zelfs Corona heeft ATF iets goeds gebracht. Niek wil graag zijn zus ondersteunen, maar niet de leiding nemen.

Kunnen vrouwen beter leidinggeven dan mannen?

Ik vind dat er nog te veel wordt benadrukt dat het ondernemen als vrouw heel bijzonder is. Het is inderdaad jammer dat er zo weinig zijn. Maar ik vind de persoon die onderneemt belangrijk, niet het geslacht. Je wordt pas au sérieux genomen als je kennis van zaken kan laten zien. Heb een plan, een visie en weet waar je zelf naartoe wilt met je bedrijf. Communiceer dit duidelijk naar je mensen zodat ze het ook écht begrijpen. Ik vind het fijn om mensen te inspireren en goesting te doen krijgen in het ondernemerschap. In onze sector ben ik misschien wel een buitenbeentje. Als ik op een netwerkevent met mijn man Erik kom, zullen ze nog altijd eerst hém aanspreken. Dat vind ik wel grappig, wetende dat hij het net is die mij thuis als ‘homemanager’ volop steunt. Als ik in het weekend thuiskom, ben ik blij dat de koelkast gevuld is en we samen iets leuks kunnen doen. Als je geen partner achter je hebt, die je hierin steunt, zal het allicht moeilijker zijn de work-life balance in evenwicht te houden. In mijn omgeving merk ik dat vrouwen daarom de keuze iets bewuster maken dan mannen om een onderneming te gaan leiden.

Wat zijn uw levenslessen na 40 jaar ondernemen?

Je moet kunnen omgaan met ups en downs en positief ingesteld zijn. Fantastische mensen om je heen verzamelen. Het beste ervan zien en dit er ook uit halen. Oordeel niet te snel en probeer je objectief op te stellen. Wees goed voor je mensen, ga er goed mee om, ken niet alleen hun bovenkant maar ook de onderkant. Je oogst wat je zaait, ben je goed voor hen, dan zijn ze ook goed voor jou. Maar, ze kunnen niet je vrienden zijn. Managementteam of niet, je moet uiteindelijk zelf de knoop doorhakken.

Reken er niet op dat ze je als ondernemer komen vertellen dat je het goed doet. Dat moet je in jezelf ontdekken. Leer uit blunders en denk na over kritiek, dat zijn de beste leermomenten. Die fout maak je geen tweede keer. En zoals Cruijff ooit zei: ‘elk nadeel heb z’n voordeel’. Werk niet alleen ‘in je bedrijf’, maar ook ‘aan je bedrijf’. Neem af en toe de tijd om afstand te nemen en na te denken waar je naartoe wil. Sta open voor advies en ga af en toe rond de tafel met externe ondernemers als klankbord en voor een frisse kijk. Zorg goed voor jezelf, ondernemen is superleuk, maar het is ook topsport!

Verrassingsfeest voor Mieke Frijters met 300 gasten na 40 jaar bij ATF