Overheidsaanbestedingen dalen met 26% in oktober

bron afbeelding: Ebema

Impact van de lockdown 

Tijdens de eerste coronagolf zagen we geen sterke daling van het aantal aanbestedingen en bleef het aantal aanbestedingen op een normaal niveau. Ondanks dat de budgetten om bijkomende overheidsopdrachten uit te schrijven beschikbaar zijn, zien we in oktober een terugval. De dalende trend die onlangs door bouwbedrijven werd aangegeven, blijkt nu ook duidelijk uit de officiële statistieken. 

Normaal verwachten we in het laatste kwartaal van het jaar nog een toename van aanbestedingen om de daling veroorzaakt door de zomervakantie goed te maken. Momenteel lijkt het erop dat de heropstart van de aanbestedingen na de zomer in het gedrang komt door de tweede lockdown en de organisatorische problemen die thuiswerken met zich meebrengt. Dit wordt ook bevestigd door een enquête van de Confederatie Bouw. Hieruit blijkt dat 63 % van bouwondernemingen in ons land op dit ogenblik 'minder contacten heeft voor nieuwe opdrachten en markten'. De meeste bouwbedrijven werken nog hun bestaande orderboeken af, maar bij veel bouwbedrijven komen er minder nieuwe opdrachten binnen. 

Digitale tools   

Vermits in de huidige tweede coronagolf thuiswerk opnieuw de regel is geworden, is het belangrijk dat de overheden aan de betrokken ambtenaren de nodige digitale instrumenten ter beschikking stellen om vergunningen te kunnen verlenen en aanbestedingen te kunnen uitschrijven. Deze inspanning moet zowel op Vlaams niveau gebeuren, als bij de lokale besturen. Tijdens de vorige coronacrisis werd al op Vlaams niveau beslist dat informatievergaderingen, omgevingsvergunningscommissies en hoorzittingen rechtsgeldig waren, ook als zij digitaal plaatsvonden. Overheden moeten dan wel gebruik maken van deze mogelijkheden. Dat vragen wij in het bijzonder aan de gemeentebesturen die al de vergunningen moeten leveren die niet uitdrukkelijk aan provincie en gewest zijn toegekend. 

Maar tegelijk zijn binnen de administraties ook duidelijke overlegafspraken nodig om snel tot finale beslissingen te kunnen komen. Te vaak stellen wij vast dat diverse departementen (ruimtelijke ordening, economie, groen, brandweer, hulpdiensten) uiteenlopende adviezen verstrekken. Op die manier moeten ontwerpers en ontwikkelaars hun project vaak aanpassen. Maar uiteindelijk blijft een consensus en vooral een definitieve beslissing uit. Projecten geraken zo op de lange baan. 

Aanbestedingen lokale besturen al enkele jaren op een laag niveau 

In 2019 en 2020 bevond het aantal aanbestedingen door lokale besturen zich al op een bodemniveau. Aanbestedingen worden in grote mate gedreven door de verkiezingscyclus. In de aanloop naar een verkiezingsjaar voeren veel aanbestedende overheden bouwwerken uit. De jaren daaropvolgend zien we een terugval. Deze terugval na de laatste verkiezingen stellen we ook vast in 2019 en 2020. 

Potentiële daling in 2020 des te gevaarlijker voor de sector 

De sector kan zich deels aanpassen aan de verkiezingscyclus. Maar de realiteit blijft dat orderboeken bij veel bouwbedrijven vandaag al minimaal gevuld zijn. De sector kan zich geen verdere daling veroorloven. Daarom roept de Vlaamse Confederatie Bouw alle aanbestedende overheden op om maximaal gebruik te maken van de beschikbare investeringsbudgetten in de komende maanden.