Bouw slaat alarm over fors dalend aantal leerlingen en studenten die kiezen voor bouwonderwijs

bron grafieken: vcb.be

Te beperkt aantal studenten 

Zopas kon de VCB de cijfers van het aantal studenten in het hoger en universitair bouwonderwijs inzien. Het aantal diploma’s in de professionele bacheloropleiding voor de bouw stabiliseert zich nu rond de 300. Dit aantal is de laatste tien jaar meer dan verdubbeld maar de vijf scholen die deze opleiding nu organiseren, draaien intussen op kruissnelheid. Omwille van het licht dalend aantal inschrijvingen in deze opleidingen tijdens de laatste twee jaar zal het aantal gediplomeerden de komende jaren zeker niet stijgen. 

De daling van het aantal afgestudeerde industriële ingenieurs bouwkunde van de laatste jaren zet zich door. In het schooljaar 2017-2018 waren ze met 270, ongeveer 20% minder dan in het schooljaar 2014-2015. Bovendien bleef het aantal inschrijvingen hiervoor ook in 2018-2019 relatief gering in vergelijking met de periode 2012-2015. 

Het aantal afgestudeerde burgerlijk ingenieurs steeg licht in 2017-2018 maar bleef met 133 toch nog altijd zeer laag in verhouding met de behoeften. Daarenboven bleven de inschrijvingen in 2017-2018 en in 2018-2019 op een laag peil. Ook dit feit doet weinig beterschap verhopen. 

Fors dalend aantal leerlingen 

Tegelijk wordt de sector geconfronteerd met een scherpe daling van het aantal leerlingen in het secundair bouwonderwijs. Van het schooljaar 2014-2015 tot het schooljaar 2018-2019 daalde het aantal leerlingen dat voor een bouwberoep studeert, in alle studierichtingen: met 8% in de houtopleidingen, met 10% in de opleidingen rond koeling en warmte en eveneens met 10% in de opleidingen voor schilderen en decoratie en zelfs met 21% in de (ruw)bouw. In absolute getallen bedroeg de daling 536 leerlingen in de ruwbouwafdelingen, 368 leerlingen in de houtopleidingen, 148 leerlingen in de opleidingen rond koeling en warmte en 96 leerlingen bij de opleidingen voor schilders en decorateurs. 

Voor ruwbouw en decoratie gaat het om een voortzetting van eerdere dalingen. De opleidingen rond houtbewerking, koeling en warmte bleven tot nu toe nog relatief gespaard maar kenden vooral in het schooljaar 2018-2019 een forse achteruitgang. De achteruitgang doet zich ook voor in al de onderwijsniveaus: met 5% in deeltijds onderwijs, met 11% in TSO, met 12% in BSO en met 25% in BuSO. 

Hogere opleidingseisen 

Het dalend aantal leerlingen en studenten in de bouw staat in schril contrast met de duidelijke verhoging van de opleidingseisen in de bouw. In 26% van de vacatures voor bouwberoepen wordt gevraagd naar hoger geschoolden en in 32% van die vacatures naar middengeschoolden. Dat blijkt uit een analyse door de VCB van de 20 momenteel meest gevraagde bouwberoepen. Voor de hooggeschoolden ging het in 2018 om 4.372 vacatures en voor de middengeschoolden om 5.316 vacatures. De bouw is niet langer een sector waar de werkgevers zich tevreden stellen met laaggeschoolden of het hebben van een voorafgaandelijke scholing niet belangrijk vinden. 

Voor vijf knelpuntenberoepen uit de bouw is de vraag naar hooggeschoolde profielen nadrukkelijk aanwezig: voor de beroepen van conducteur en calculator, werfleider en bouwkundig tekenaar en technicus van een studiebureau. Terwijl het aantal eigen bouwarbeiders nu relatief stabiel blijft, stijgt in de Vlaamse bouw het aantal bouwbedienden gestaag: met circa 40% of 8.500 in vergelijking met 2009. Voor installatieberoepen, zoals voor installateurs van sanitair, warmte, koeling en elektriciteit, en voor houtbewerkende beroepen, zoals voor binnen- en buitenschrijnwerkers en voor monteurs van interieurinrichtingen, bestaat een belangrijke vraag naar middengeschoolden uit het secundair onderwijs. 

De bouw staat voor enorme uitdagingen, onder meer op het vlak van energiezuinigheid en klimaatbeheersing. Daarvoor zal zij een beroep moeten kunnen doen op de knapste koppen die bovenop een belangrijke bouwtechnische bagage ook ten volle mee moeten zijn met de verregaande digitalisering in de bouw met de toepassing van digitale technieken zoals BIM (Building Information Modelling), GPS-sturing, ERP (Enterprise Resource Planning), 3D-scanning en 3D-rendering, Virtual en Augmented Reality, Internet of Things en intelligente transportsystemen. 

Op de Open Wervendag van 19 mei zijn de meest vooruitstrevende realisaties van de bouw voor iedereen toegankelijk. Via de website kan u tegelijk kennis maken met de talrijke vacante jobs in de betrokken bouwbedrijven.

Jobs in de (wegen)bouw: