Confederatie Bouw en experts werken aan toekomstproject voor meer overheidsinvesteringen

Minder dan 5% van Belgische overheidsuitgaven gaan naar investeringen, slechtste score van EU!

De uitdagingen voor de regeringen en overheden zijn echter niet min. De regering heeft de opdracht het gat in de begroting te dichten en moet jaarlijks structureel besparen. En dat voor een land dat al te weinig investeert, onderlijnt Luc Denayer, secretaris-generaal van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Nochtans is investeren essentieel, zowel voor burgers als bedrijven. Onderzoek van het Wereld Economisch Forum toont aan dat een gebrekkige infrastructuur bovenaan de lijst van kopzorgen voor bedrijven staat. En dat terwijl volgens het Federaal Planbureau het verkeer nog met 20% zal toenemen tegen 2030.

Overheid moet efficiënter

De vraag is of meer investeren wel mogelijk is? Het huidige budgettaire kader mag de onderinvesteringen dan wel verklaren, het rechtvaardigt ze echter niet. Volgens Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Econopolis, is er immers ruimte voor een herschikking aan de uitgavenzijde. België is koploper wat betreft overheidsuitgaven, maar besteedt minder dan 5% aan investeringen. Geen enkel ander Europees land doet slechter. Van Craeynest meent dat er nog efficiëntiewinsten te boeken zijn in de overheids- en sociale uitgaven, maar ook binnen de gezondheidssector en de subsidies aan bedrijven. Een spending shift kan overheden meer ruimte geven om te investeren.

Een flexibeler Europa

Het Europese kader is een extra horde die België moet nemen naar een nieuw investeringsbeleid. De huidige budgettaire normen beperken de investeringsvrijheid omdat investeringen meteen in het boekjaar van realisatie verrekend moeten worden. Jan Smets, gouverneur van de Nationale Bank van België, is hierover formeel en stelt dat een hertekening van de ESR-regels onwenselijk is.

Het was daarentegen wel van groot belang dat Eurostat deze regels zou verduidelijken voor publiek-private samenwerkingsverbanden. Hetgeen sinds eind september ook het geval is. Voorwaarde is wel nog steeds dat de private partner de meeste risico’s draagt. Jan Verschooten, adjunct-commissaris van het Federaal Planbureau, ziet dan ook nieuwe perspectieven voor PPS in België en dit in verschillende domeinen. Hij voegt er wel aan toe dat een mentaliteitswijziging nodig is.

Smets breekt ook nog een lans voor een versoepeling van de Europese begrotingsregels van het Stabiliteits- en groeipact, mits budgettaire verantwoordelijkheidszin. Hij pleit voor een systeem dat rekening houdt met netto-investeringen in plaats van bruto-investeringen en krijgt daarvoor bijval van Henri Bogaert, Honorair Plancommissaris, die dit voorstel al lange tijd verdedigt met zijn theorie rond een ‘aangepaste gouden regel’. Deze ideeën zijn voorlopig academisch en liggen niet op tafel. Maar de druk rond een versoepeling neemt wel toe.

Betere afstemming tussen bestuursniveaus

Maar alleen met de vinger naar Europa wijzen, is te kortzichtig. België zelf moet werk maken van een betere interne organisatie. Daarom pleiten Geert Gielens, Chief Economist van Belfius en Henri Bogaert voor een investeringsplan op middellange termijn met coördinatie tussen de federale overheid, gewesten, gemeenschappen en lokale besturen en dat in functie van de noden en verantwoordelijkheden.

Met dit colloquium wou de Confederatie Bouw de uitdagingen van overheidsinvesteringen belichten. Maar belangrijker nog is dat ze wou aantonen dat meer investeren kan en moet. Meer investeren zorgt voor groei, creëert jobs en ondersteunt privé-investeringen. Het pleidooi van eerste minister Charles Michel voor een ‘nationaal investeringspact’ is alvast een eerste stap in de goede richting. Dit colloquium kan een waardevolle bijdrage zijn.

De Confederatie Bouw zal de bijdragen van alle sprekers bundelen en achteraf online publiceren op haar website www.overheidsinvesteringen.be.

Tijd voor een ommezwaai: overheden kunnen en moeten meer investeren