Elektrische betonmixer en bouwvrachtwagens tonen mogelijkheden van zero-emissie bouwlogistiek

foto's: (c) APK Group

De Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken: “Ik ben erg blij dat de bouwsector blijft innoveren. De demo’s tonen dat er vandaag al veel mogelijk is op het vlak van duurzame bouwlogistiek. Deze initiatieven zijn een inspiratie voor heel de sector. Ik moedig alle organisaties aan om in te zetten op duurzame logistiek. Het VIAVIA-project kan hen daarin ondersteunen. Daarin slaan de Vlaamse overheid, de academische wereld, de privésector en lokale besturen de handen in elkaar om de uitdagingen rond duurzame stadslogistiek in kaart te brengen en aan te pakken.

Duurzamere bouwlogistiek? Het kan!
Met de klimaatverandering die wereldwijd steeds meer voelbaar wordt, is het cruciaal om volop in te zetten op de vergroening van het goederenvervoer. Transport is in Vlaanderen immers verantwoordelijk voor 21% van de totale CO2-uitstoot. Ook stedelijke logistiek veroorzaakt veel luchtvervuiling, zoals het rondbrengen van pakjes, ophalen van afval, leveren van bouwmateriaal voor werven … door bestel- of vrachtwagens.

Binnen stadsdistributie wordt vaak gedacht dat het leveren van pakjes voor de meeste emissies zorgen. Uit een analyse van de Universiteit Antwerpen, die onderzocht welke volumes in en uit de steden worden getransporteerd, blijkt dat dit niet klopt. Het aandeel van pakjes in de stedelijke logistiek bedraagt maar 20%, terwijl bouwmaterialen de grootste groep vormen.

Toch is er al heel wat mogelijk op het vlak van duurzame bouwlogistiek. De Vlaamse bouwsector in Vlaanderen onderneemt al grote stappen om haar logistieke processen duurzamer te maken. Dat bewijzen APK Group, Fluvius, Volvo Trucks Belux, Holcim België en Denys Group. Tijdens een primeurevenement van VIAVIA zetten zij hun beleid rond duurzaamheid in de kijker, met de focus op enkele Vlaamse primeurs, zoals het proefproject rond een werf met maximale CO2-reductie, duurzamere infrastructuurbouw en watergebonden recyclageroutes, de eerste 100% elektrische betonmixer en de eerste vol-elektrische bouwvrachtwagens.

APK Group en Fluvius experimenteren met een werf met maximale CO2-reductie

APK Group zet duurzaamheid centraal in haar bedrijfsvoering. Hun duurzaamheidsbeleid wordt gemonitord door een duurzaamheidsmanager, én ze onderzoeken steeds hoe ze hun werven ecologischer kunnen inrichten met als streefdoel maximale CO2-reductie.  Daarom gaat APK Group als aannemer samen met opdrachtgever Fluvius een pilootproject aan: maximale CO2-reductie realiseren op een werf.

Op die werf zullen o.a. zoveel mogelijk machines vervangen worden door elektrische alternatieven. APK Group stelde echter al vast dat niet al het elektrisch materieel dat vandaag op de markt beschikbaar is, reeds performant genoeg is om hun werken mee te kunnen uitvoeren. Toch wordt er intensief onderzocht welke mogelijkheden er momenteel wel al zijn, want alle beetjes helpen.

Zo worden ook hun vele bestelwagens geleidelijk aan vervangen door elektrische varianten voor zover de belading in combinatie met de actieradius het momenteel reeds toelaat. “Onze bestelwagens zullen gedeeltelijk elektrisch worden, maar voor onze vrachtwagens kunnen we dit vandaag de dag nog niet realiseren, daar is de markt nog niet klaar voor”, vertelt CEO Maarten Broens. “Samen met Fluvius onderzoeken we nu ook de praktische oplossingen om al ons elektrisch materieel te kunnen opladen met groene stroom, liefst op onze werven zelf. Zo proberen we onze manier van werken stap voor stap duurzamer te maken.”

Alle energiestromen zullen zorgvuldig in kaart gebracht worden om de CO2-uitstoot van deze testwerf te kunnen vergelijken met een niet-elektrische werf. Om de haalbaarheid van zo’n CO2-vriendelijkere werf in kaart te brengen, zullen beide partijen de impact van het elektrisch werken op hun werkwijze en productiviteit evalueren om in de toekomst tot realistische afspraken te komen. 

Zowel APK Group als Fluvius hebben er vertrouwen in dat de verkregen inzichten hen zullen helpen om in de toekomst samen verder te bouwen aan ‘smart’, maar ook zeker ‘sustainable cities’.

Raf Bellers, directeur Netbeheer bij Fluvius: “We zijn als netbedrijf voortdurend op zoek naar manieren om onze kernactiviteiten te verduurzamen. En dat mag je heel breed zien, gaande van vermijden van verplaatsingen en de aankoop van toestellen met een langere levensduur tot de inkrimping van onze afvalstromen. We stomen ondertussen onze netten ook klaar voor morgen. Zo investeren we tegen 2032 maar liefst vier miljard extra in onze elektriciteitsnetten en jaarlijks 130 miljoen euro in de rioleringsnetten om de energietransitie en klimaatadaptatie het hoofd te bieden. Daarnaast zetten we sterk in op de vergroening van ons wagenpark en de duurzame renovatie van onze gebouwen. Samen met onze leveranciers en aannemers onderzoeken we ook hoe we de CO2-uitstoot op de vele werven kunnen terugdringen. Om hierin stappen te kunnen zetten, is een sterk partnership met onze leveranciers en aannemers cruciaal. We reiken onze aannemers en leveranciers de hand om na te gaan hoe we dit samen kunnen realiseren, want alleen samen kunnen we meer.”

Eerste vol-elektrische betonmixer in België
Ook Holcim zet in op de decarbonisatie van de bouwsector. Dankzij een intensieve samenwerking met Volvo en De Buf, neemt zij de eerste 100% elektrische betonmixer van België in gebruik, voor het vervoer van beton van fabriek tot bouwplaats.

Het lastenboek van Holcim België voor deze betonmixer is ambitieus: naast de prestaties op de weg moet de betonmixer ook in overeenstemming zijn met de GSR 2024-normen (General Safety Regulations), die vanaf juli 2024 gelden. Daarnaast dient het aandrijfsysteem van de mixer – een elektrische aftakas (E-PTO) – van stroom te worden voorzien door de accu's van de vrachtwagen.

Volvo, de Europese partner van Holcim, bood snel een technische oplossing, in samenwerking met De Buf, wiens fabriek vlakbij in Oostkamp ligt. Begin 2023 werden tests uitgevoerd in de betoncentrale van Merksem. Dankzij de kennis van de Belgische markt en de drang naar innovatie, heeft dit geleid tot de ontwikkeling van een 8x4 tridem 100% elektrische vrachtwagen, specifiek afgestemd op de vereisten van Holcim België voor gebruik in stedelijke betoncentrales.

Deze eerste 100% elektrische Belgische betonmixer maakt deel uit van de 1000 Volvo-vrachtwagens die tegen 2030 in Europa in gebruik zullen worden genomen door de Holcim Groep. Holcim en Volvo zijn beide stichtende leden van de 'First Movers Coalition' (FMC), een consortium van bedrijven die hun inkoopkracht benutten om nieuwe markten te creëren voor innovatieve 'schone' technologieën.

Morgan Malecotte, CEO Holcim België: “Holcim België wil de decarbonisatie van de Belgische bouwsector versnellen en daarom engageren we ons om een vloot van 'groene' vrachtwagens te ontwikkelen voor de levering aan bouwplaatsen. Deze concrete actie, in lijn met onze bedrijfsvisie, is slechts een van de vele stappen in de transportsector, waaronder ook het verduurzamen van scheepvaart en spoorvervoer.”

Volvo FMX Electric bouwvrachtwagen even productief
Naast het volledig gamma elektrische vrachtwagens produceert Volvo Trucks ook elektrische constructie vrachtwagens. De FMX-modellen (‘Forward control Medium Xtreme’), die ook in Gent van de band rollen, zijn speciaal ontworpen voor de zware eisen van de bouwindustrie en de nog zwaardere uitdagingen voor groeves en andere offroad-toepassingen.

De batterij-aangedreven FMX Electric haalt een rijbereik tot 300 kilometer en kan met maximaal 3 elektromotoren worden uitgerust voor een vermogen tot 490 kilowatt. Naargelang hun noden, kunnen klanten minder (twee) batterijpacks selecteren, voor pakweg een kortere draaicirkel of uptimegunstigere laadtijden, of meer (tot zes), voor bijvoorbeeld dat hogere rijbereik.

Op z’n best is de FMX Electric in 2,5 uur weer helemaal vol aan een snellader op gelijkstroom. Er zijn ook drie krachtafnemers (PTO): elektrisch, mechanisch en via de versnellingsbak. Net zoals bij de FMX met dieselmotor kan de bogie tot 38 ton aan, zodat hij aan productiviteit niet hoeft in te boeten. Binnenin tref je de welbekende en efficiënte i-Shift-versnellingsbak aan die Volvo heeft aangepast aan de elektrische aandrijving. Ontworpen om de topografie van het terrein te analyseren kan deze automaat kruipen aan 5 km/u, wat vooral bij precisiemanoeuvres een voordeel is. Hij bemeestert ook het vertrekken op lastige hellingen met een losse ondergrond.

Met de toevoeging van de elektrische Volvo FMX voor de bouw, onderstreept Volvo Trucks opnieuw haar toewijding aan vooruitstrevende technologieën, hoogwaardige kwaliteit en uitzonderlijke efficiëntie. Door te kiezen voor duurzame oplossingen en milieubewuste innovaties, blijft Volvo de standaard zetten voor een groenere en meer toekomstbestendige transportsector.

Denys Group: toekomst van de energietransitie en ondergrondse infrastructuur
Ook Denys Group wil mee evolueren richting duurzamer werftransport. Op donderdag 23 mei werd hun eerste vol-elektrische bouwtruck geleverd, die vanaf juni 2024 operationeel zal zijn voor aan- en afvoer naar de verschillende werflocaties.

Denys is een multispecialistische bouwgroep met 1800 medewerkers. Het groeimodel is gefundeerd op drie pijlers: diversificatie, innovatie en internationalisatie. Innoveren doen zij als totaalbedrijf in meerdere disciplines: water, energie, mobiliteit, infrastructuur, restauratie, bouwkunde, speciale technieken en andere gespecialiseerde fundatietechnieken.

Denys gelooft sterk in de toekomst van de energietransitie en ondergrondse infrastructuur: oplossingen voor de mobiliteitsproblemen, logistiek transport, stockeren van water, CO2-opvang en opslag, waterstofleidingen, warmtenetten, ondergrondse hoogspanningskabels en koelwatersystemen voor de nucleaire sector.

Over VIAVIA

Met het project VIAVIA, ‘Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak’, wil de Vlaamse overheid het goederenvervoer over de weg, het water en in de lucht verduurzamen en een modal shift richting water en spoor bewerkstelligen voor relevante goederenstromen. Dit project werd in maart 2023 opgestart door de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken. De academische wereld, de privésector en de lokale besturen werken in VIAVIA samen om de uitdagingen rond duurzame stadslogistiek in kaart brengen en aan te pakken. Vandaag zijn er namelijk nog heel wat uitdagingen om volledig zero-emissie te kunnen gaan. Het uiteindelijke doel is om alle nodige hefbomen – op gebied van wetgeving en beleid – in te zetten om samen de transitie naar zero-emissie waar te kunnen maken.

Om concreet samen stappen te kunnen zetten in stedelijke belevering, werd binnen VIAVIA de ‘Taskforce Duurzame Stadslogistiek’ opgezet: een samenwerking tussen Universiteit Antwerpen, VIL, Stad Mechelen, Colruyt Group, VPD, DHL Express en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. In de taskforce wordt bekeken wat noodzakelijk is op verschillende vlakken om duurzame stedelijke distributie, zoals het rondbrengen van pakjes, ophalen van afval, leveren van goederen … met elektrische bestel- of vrachtwagens te realiseren. De taskforce wil met concrete acties, zoals op 31 mei in Genk, het potentieel van zero-emissiedistributie kenbaar maken, bewustwording creëren in de sector en steden en bedrijven stimuleren om aan de slag te gaan met de zero-emissiemogelijkheden die er al zijn. De focus ligt daarbij op duurzame belevering van (gekoelde) retail, standaardtransport, pakjes, afval en bouwmateriaal.

vol-elektrische bestelwagen van APK Group en vol-elektrische betonmixer van Holcim

Bij Denys werd de eerste vol-elektrische bouwtruck geleverd